Colum Vincent van Rossem: Klassieke stadsvernieuwing

De toekomst belooft niet veel goeds. Het tijdschrift Heemschut bracht nog een optimistisch bericht over nieuw monumentenbeleid in Amsterdam. Met name aan de grootschalige vernielingen die de stadsvernieuwing met zich meebrengt moet nu eindelijk eens een einde komen, aldus de verantwoordelijke wethouder. Maar vandaag, 1 december, staat in het Parool dat de corporaties heel andere plannen hebben. Alsof er al niet genoeg schade was aangericht in Nieuw West zullen weer hele wijken gesloopt worden, waarbij zoals gebruikelijk de sociale woningbouw wordt vervangen door duurdere woningen met en passant flink wat verdichting. Zo blijft er niets over van de tuinsteden. De journalist noteert licht verbijsterd dat de ‘klassieke stadsvernieuwing’ terug is.

Daarbij wordt nu ook gebruik gemaakt van het argument dat er in de betreffende wijken sprake zou zijn van criminele gezinnen en zelfs complete netwerken van geteisem. Dat is natuurlijk een fijne stok om de hond te slaan, maar de overgrote meerderheid van die gezinnen kampt vooral met armoede. Het zijn de mensen die door het neoliberale beleid van de afgelopen decennia definitief buiten de maatschappij zijn geplaatst. De belastingdienst gaat er a priori vanuit dat zij frauderen bij het aanvragen van toeslagen. Sociale voorzieningen in de wijk zijn systematisch wegbezuinigd. In Nieuw West wordt steeds vaker geprotesteerd tegen sloopplannen. Dat is nieuw, want tien jaar geleden werden alle leugens van het gemeentebestuur en de corporaties nog voor zoete koek geslikt. Maar nog steeds begrijpt niemand in Den Haag waarom burgers geen vertrouwen meer hebben in de overheid.

Ik heb al eerder gewezen op de prachtige renovatieprojecten die in het vakblad beschreven worden. Maar meer en meer wordt duidelijk dat de naoorlogse massawoningbouw niet gerenoveerd gaat worden. Renoveren is leuk als het budget een beetje ruim is, dus met dure appartementen of een culturele bestemming en liefst nog een beetje monumentensubsidie. Renoveren is eigenlijk een luxe, zoals het wonen in een monument altijd een luxe was.

We gaan dus nog heel veel goedkope huurwoningen slopen. Dat is ook bijzonder slecht voor het milieu. De milieukosten van sloop-nieuwbouw vallen niet gunstig uit voor nieuwbouw, dat weet inmiddels iedereen, maar die kosten worden nergens in rekening gebracht, ja, straks, bij onze achterkleinkinderen, zodat nieuwbouw financieel interessanter is. Moeten we soms de woningboeren aanbieden om renovatieprojecten btw vrij te bouwen? Zoals we ook overwegen om biologisch voedsel vrij te stellen van btw? In de supermarkt is het de kiloknaller die de milieuschade veroorzaakt en in feite is de klassieke stadsvernieuwing ook een soort kiloknaller.