Column Vincent van Rossem: Rutte 4

Het lijkt alsof de politiek gedepolitiseerd wordt door problemen die nog niet bestonden toen ons politieke bestel gestalte kreeg. Het gaat nu om de vraag of we het gaan overleven op deze planeet. Het is goed om dat in het oog te houden, maar meer praktisch geformuleerd gaat het om de kwaliteit van onze leefomgeving. Die stond altijd al centraal in de ruimtelijke ordening, daarbij ging het echter vooral om woningbouw en infrastructuur. Het Ministerie van VROM is opgeheven door Rutte 1, met het wonderlijke argument dat Nederland af was, waardoor we nu een miljoen woningen tekort komen.

Het neoliberale beleid van drie keer Rutte heeft enorme ravage aangericht en het zal mij benieuwen of Rutte 4 die schade gaat herstellen. Denk daarbij ook aan de jeugdzorg, die door bezuinigingen en decentralisering een niveau heeft bereikt dat onwaardig is voor een beschaafd land. Met de ouderenzorg is het eveneens droevig gesteld. Het onderwijs kan en moet beter. Natuurlijk is het klimaat van primair belang, maar daar heeft de Nederlandse regering betrekkelijk weinig invloed op. Zelfs het stikstofprobleem dat door onze bio-industrie wordt veroorzaakt, kan alleen echt opgelost worden met ander Europees landbouwbeleid.

Het gaat in de kwaliteit van onze leefomgeving ook, en op de korte termijn misschien wel vooral, om de kleine dingen. In elk nummer van het vakblad lees ik bemoedigende artikelen over de meest fantastische renovatieprojecten. Je zou haast gaan denken dat er sprake is van doordacht beleid. Niets is minder waar. Vier keer per jaar komt het clubblad van de Erfgoedvereniging Heemschut in de brievenbus. Om de donateurs niet te ontmoedigen probeert ook die redactie lichtpuntjes te vinden, maar de verwoesting van het erfgoed is in feite uiterst zorgwekkend.

Het gaat altijd om falend gemeentelijk beleid. Ook de monumentenzorg is volledig gedecentraliseerd, waarbij de provincies toezicht moeten houden op de gemeenten. Dat gebeurt niet en voor de meeste wethouders is erfgoed niet hun grootste zorg, integendeel, de zogenaamde vooruitgang is heilig. Het besef dat erfgoed in hoge mate bijdraagt aan de kwaliteit van de leefomgeving ontbreekt meestal volledig. Ondernemers met mooie praatjes zijn van harte welkom op het stadhuis. Waarna protesterende burgers aan het kortste eind trekken. Als de ruimtelijke ordening terugkeert in het regeringsbeleid, de Tweede Kamer heeft daarop aangedrongen, zou Rutte 4 veel kunnen leren van de Heemschutters, die al een eeuw lang op de bres staan voor de schoonheid van ons land.