De volgende stap in circulariteit met NRP Partner Beelen NEXT

Axel Hendriks: “Het was het plan om Beelen NEXT relatief snel te lanceren. Maar alleen met een visie en missie op circulariteit naar buiten treden, was voor ons niet voldoende. Dat past niet bij de bedrijfscultuur van Beelen.nl. Daarom hebben we eerst tien maanden achter de schermen gewerkt aan concrete projecten waarmee we deze visie en missie konden onderbouwen, voordat we Beelen NEXT lanceerden. Bij de lancering in juni 2019 konden we meteen laten zien: Kijk, dit bedoelen wij met circulariteit.”

Eigen houtwerkplaats

“Om tot concrete projecten te komen hebben wij eerst binnen de organisatie gekeken waar de kansen liggen, vervolgt Axel. “Dat heeft zich onder andere vertaald in het opzetten van NEXT Use-Hout, een houtwerkplaats waar 7 tot 10 jongens met een afstand tot de arbeidsmarkt sloophout ontspijkeren, bewerken en verzagen tot nieuwe houten producten. Met het oprichten van een eigen houtwerkplaats hebben we een volgende stap gezet in hoogwaardiger hergebruik. Het hout dat uit deze werkplaats komt is netjes FSC gecertificeerd en te gebruiken als nieuw."

Geen groepje dat in een hoek ‘duurzame dingen’ doet

“De opdrachtgevers die extra ambitieus zijn, komen bij Beelen NEXT. Omdat we een compacte organisatie zijn, zijn we in staat om snelheid te maken. Dat werkt zowel naar binnen als naar buiten toe goed. Maar we zijn geen groepje dat in een hoek ‘duurzame dingen doet’ en waarmee de rest van de organisatie ervan gevrijwaard is om over duurzaamheid na te denken. Daarom is NEXT georganiseerd als projectorganisatie; de betrokken collega’s zijn voor 20% van hun tijd met NEXT bezig en blijven voor het overige deel gewoon werkzaam binnen de rest van de Beelen.nl organisatie. Zo houden we de verbinding en zorgen we er binnen Beelen.nl ook voor dat we blijven ontwikkelen op het gebied van circulariteit.”

Digitalisering als middel om circulariteit aan te tonen

“Naast circulariteit is digitalisering een van onze andere speerpunten. Digitalisering zien we onder andere als een belangrijk middel om circulariteit aan te tonen en zo tot nieuwe businessmodellen te komen. Minder opgeklopte verhalen en meer gewoon daadwerkelijk bewijzen wordt steeds belangrijker. Al jaren hebben onze klanten via de app of klantenportal real-time inzichtelijk welke materialen van een project zijn afgevoerd, en wat daarmee gebeurd is. Dit zullen we de komende periode verder uitbreiden, waarmee ook direct hergebruikte materialen goed te volgen zijn.

We zijn daarnaast ook al enige tijd partner van Madaster en Re-Use Materials, om zo samen te werken aan materialenpaspoorten voor bestaande gebouwen. Een materialenpaspoort bevat veel informatie over de kwaliteit, herkomst en locatie van materialen en geeft inzicht in de circulariteit en financiële (rest)waarde van een gebouw.

Advies hergebruik én demontabel bouwen

Van inventarisatie, naar ‘aan de slag’, tot het eindproduct; dat is het treintje waar we naartoe moeten. Uiteindelijk moet daar nog de losmaakbaarheid aan toegevoegd worden, een andere belangrijke voorwaarde voor circulair bouwen. Daar valt nog een hele wereld te winnen. Zo dient de energietransitie nu vaak nog niet de circulaire ambities. Veel concepten zijn niet circulair, maar prefab en verlijmd. Maar de energietransitie is ook absoluut haalbaar met isolatieconcepten die losmaakbaar en remontabel zijn.

Slimmigheden in nieuwe objecten

Vanuit Beelen NEXT kijken we met onze opdrachtgevers niet alleen wat uit hun huidige pand kan worden hergebruikt, we kijken ook hoe het nieuwe pand in elkaar gezet moet worden. Door een aantal slimmigheden is het object in de toekomst veel beter demontabel. Nu slim nadenken over hoe we bouwen, zodat we in de toekomst materialen beter en hoogwaardiger kunnen hergebruiken.”

Producenten belangrijke spil in professionaliseren circulariteit

“Ik had verwacht dat met name de producenten de transitie naar een circulaire economie met meer enthousiasme zouden oppakken. Maar ik vind hen nog behoorlijk afwachtend. Terwijl met name zij een belangrijke spil zijn in het professionaliseren van circulariteit. Er ligt een gigantische kans voor ze om producten na gebruik of aan het einde van de levensduur terug te nemen en de materialen te hergebruiken in nieuwe producten. Maar zolang virgin materials goedkoop zijn en producten niet gedwongen worden, lijkt er weinig te veranderen. Bouwers en ontwikkelaar moeten wat er wat dat betreft ook meer om vragen. En initiatieven die het anders doen omarmen.”

Business modellen steeds haalbaarder

“Inmiddels worden sommige virgin materials wel steeds duurder. Neem bijvoorbeeld recycling van gips. Nieuw gips komt in veel gevallen als bijproduct van de kolencentrales. Nu deze dichtgaan, ontstaan er tekorten. Je hebt ook natuurgips, uit bijvoorbeeld de mijnen van Spanje, maar dat is veel duurder. Dan komt de markt in beweging en wordt recycling opeens veel interessanter en rendabel. Business modellen worden steeds haalbaarder, dat stemt me hoopvol. Maar evengoed zullen marktprikkels niet voldoende zijn en zal de overheid ook via wet- en regelgeving circulariteit moeten afdwingen, willen we echt een grote sprong maken.”

Gebouw als waardevolle bron van materialen

Theater Zuidplein is een mooi voorbeeld van hoe we in de toekomst naar gebouwen kunnen kijken, namelijk als een waardevolle bron van materialen. Samen met opdrachtgever Gemeente Rotterdam, Re Use Materials en Ballast-Nedam/Heijmans hebben we voor de herbestemming van een grote hoeveelheid gebouwonderdelen gezorgd. De spullen en materialen verkopen we in een speciaal daarvoor geopende webshop. Mensen konden ook de spullen komen bekijken tijdens speciale materialenroutes. Dat was bijzonder, want aan veel spullen hebben mensen een dierbare herinnering. Medewerkers van het theater zorgden voor de verhalen achter de spullen.”

Staalconstructie van 165 ton opgezaagd tot 400 bouwelementen

“Een ander voorbeeld dat ik vaak aanhaal is het Gorlaeusgebouw in Leiden dat wij ontmanteld hebben. De materialen worden 500 meter verderop toegepast in de nieuwbouw van de nieuwste vestiging van BioPartner Center Leiden. IMd (ook NRP Partner) heeft daarvoor een soort omgekeerde bouwtekening gemaakt. De staalconstructie van circa 165 ton is door ons team van specialisten gedemonteerd en/of losgezaagd tot 400 elementen die gelabeld en genummerd zijn. Met deze elementen wordt momenteel een nieuwe hoofddraagconstuctie voor een nieuw gebouw opgebouwd. In dit project ontmoetten we de afnemer pas laat, waardoor tijdens de ontmanteling ons plan moest worden aangepast. Als wij vroegtijdig aan tafel hadden gezeten had dit veel tijd kunnen besparen.”

“Als je optimaal in wilt zetten op circulariteit moet je ons in een vroeg stadium van een project betrekken, benadrukken wij bij Beelen Next”, aldus Axel. “Zoals bijvoorbeeld is gebeurd bij de Bijlmer Bajes. In een aanbesteding geven wij een doorkijk naar de potentie die wij zien in een pand. Wij doen een materialeninvetarisatie, feitelijk een lange lijst met foto’s en daaronder de potentie. Die adviesrol, daar willen wij in de toekomst steeds meer naartoe.”

Iedereen een plek binnen de circulaire economie

“Het laatste, maar niet minder belangrijke, speerpunt waar we met Beelen NEXT op inzetten is maatschappelijke impact.” Axel: “De circulaire economie biedt bij uitstek ook kansen om maatschappelijke impact te maken. Impact op de mens, zorgen dat iedereen een plek heeft in de circulaire economie en dat verspilling van talent wordt voorkomen. Het mooie is dat circulariteit om meer handjes vraag, om meer pure ambacht. NEXT Use-Hout is daar een mooi voorbeeld van. We zetten daar niet alleen de volgende stap in optimaal hergebruik, maar leiden tegelijkertijd ook mensen op voor wie deelnemen op de arbeidsmarkt niet vanzelfsprekend is. Allen zaten in langdurig in een uitkeringssituatie en zijn nu bij ons aan de slag en worden daarbij goed begeleid. Op deze manier brengen we deze jongeren vakmanschap bij”, besluit Axel.