Een complex statige pakhuizen in Rotterdam wordt het eerste volledig circulaire rijksmonument van Nederland. Over drie jaar moet het Westelijk Handelsterrein energieneutraal zijn en worden grondstoffen 100 procent hergebruikt.
Er bestaan in de wereld nog slechts een paar compleet circulaire
gebouwen en dat zijn allesbehalve monumenten. Toch
is dat het streven van BLOC, een creatief bureau dat zichzelf
de ‘nieuwe generatie ontwikkelaar’ noemt, en zijn partner
adviesbureau ValstarSimonis.
Het eigen kantoor van BLOC, in een van de voormalige
pakhuizen, moet net als de andere, voor 2020 circulair zijn.
Geïnspireerd door het denken over circulaire economie
streven beide bedrijven in deze pilot naar minimaal (her-)
gebruik van materialen.
“Dat kan”, zegt Ruben Lentz van BLOC, “dankzij een groot
aantal innovatieve ingrepen in onder meer installaties, afvalverwerking
en stroomvoorziening. Ingrepen die het complex
in zijn cultuurhistorische waarden laten”.
Oudste grasdak
Het Westelijk Handelsterrein behoort tot het Scheepvaartkwartier
in Rotterdam. Een laat 19e-eeuwse verzameling
veemgebouwen, ooit door architect T.L. Kanters sober en
rationeel vormgegeven. Het 36 pakhuizen tellende complex
is het enige in de Maasstad met split-level.
De toegang leidt via een poort naar twee hellingbanen. De
onderste brengt de bezoeker in een ruimte die nu vooral
voor evenementen wordt gebruikt.
Het dak is bedekt met
gras, het eerste en oudste in zijn soort van Nederland. Dat
dient, zo gaat het verhaal, om het uitzicht vanuit de bisschopswoning
aan het Koningin Emmaplein niet te bederven.
Het landelijke beeld dat de bisschop zich wenste, werd
versterkt door grazende schapen. Net als veel andere gebouwen
in het havengebied verloren de pakhuizen eind vorige
eeuw hun oorspronkelijke functie. In 2001 werd het complex
voorzien van een zwevende glazen kap die de binnenplaats
tot atrium transformeerde. Met medewerking van onder anderen
tv-kok Herman den Blijker en ondermode-ontwerpster
Marlies Dekkers werd het een trendy uitgaanscentrum. Alle
karakteristieke elementen, zoals de zware houten schuifdeuren,
de balkenplafonds, het metselwerk en de klinkerbestrating
werden behouden.