Experts over circulariteit: Remko Wiltjer, register ontwerper Md Raadgevende Ingenieurs

‘Circulariteit speelt bij veel van onze projecten een rol, op verschillende niveaus en op uiteenlopende manieren. Zo onderzoeken we de mogelijkheden om bestaande bouwmaterialen en –elementen opnieuw te gebruiken. Daar zetten we ook afstudeerders voor in, om bijvoorbeeld het werken met materiaalpaspoorten verder vorm en invulling te geven. Kunnen we houten vloeren bijvoorbeeld verwerken in een nieuwe vloer?

Daarnaast houden we er in de ontwerpen en constructies rekening mee dat gebouwen op termijn aanpasbaar voor nieuwe functies. Door meer hoogte toe te voegen, een kolommenstructuur te gebruiken en vloeren zwaarder uit te voeren, worden gebouwen veel meer flexibel. En dat hoeft niet eens veel meer te kosten, waarbij de levensduur wel aanzienlijk wordt verlengd. Het is vooral zaak dit op tijd te integreren in het concept. Omgekeerd maken we mee dat gebouwen waar wij twintig, dertig jaar geleden de constructies voor berekenden nu al weer worden afgebroken. Scholen, ziekenhuizen, zorgprojecten: niets meer mee te doen. Dat is toch een zeer slechte zaak.

Bestaande gebouwen een nieuw leven geven is ook circulair denken

Zelf zijn wij met het bureau in een oude loods gevestigd die we met minimale middelen geschikt hebben kunnen maken voor het nieuwe gebruik. En ook dat is een vorm van circulair denken: bestaande gebouwen een nieuw leven geven. Dat is ontzettend inspirerend. Op die manier hebben we bijvoorbeeld in Den Helder een nieuw theater gemaakt in een oud fabrieksgebouw: dat heeft ontzettend veel charme en identiteit. Bij dat soort projecten wordt een nieuwe competentie gevraagd: het beoordelen van bestaande constructies. Wanneer we bijvoorbeeld een vloer van vijftig jaar oud aantreffen, wat kan die nog dragen aan functies?

We kunnen langer toe met wat we al hebben

Maar verder verandert ons ambacht door circulariteit niet wezenlijk; het gaat vooral om een nieuwe mindset. Oftewel: houd er voortdurend rekening mee, zowel bij nieuwbouw als in de omgang met bestaande gebouwen. Vroeger was dat niet gebruikelijk: je ontwierp een gebouw voor de gevraagde functie en dat was het dan. Wij merken dat andere partijen – opdrachtgevers, architecten, bouwbedrijven – hier ook steeds meer voor open staan, voor deze nieuwe houding. Daar stimuleren we ze ook in. We geven hen bijvoorbeeld ook bewust aan dat oude materialen nog uitstekend een keer gebruikt kunnen worden. Houten balken, een staalconstructie: vaak prima opnieuw inzetbaar. Ik vind het ook onze taak om dat voor het voetlicht te brengen. Misschien is het iets duurder maar waarom moet alles nieuw worden besteld en het oude worden weggegooid? We denken vaak dat nieuw beter is maar heel vaak kunnen we ook langer toe met wat we al hebben.