NRP Gulden Feniks laat zien dat transformatie meer mainstream is geworden

Een belangrijke stap die er is gezet ten opzichte van 2015 is volgens Hilde, zoals Arno Boon van BOEi ook vertelde tijdens het NRP Congres, dat transformatie meer mainstream is geworden. Hilde: “In 2015 zagen we vooral het resultaat van de crisis, met heel veel creatieve inzendingen. Destijds ging het veel over leefbaarheid, maatschappelijke waarde, tijdelijkheid en de vraag: hoe kunnen we door die tijdelijkheid iets op gang krijgen? Met voorbeelden als Schieblok, Hofbogen en Hanneke’s Boom. Allemaal projecten die bedoeld waren als tijdelijke initiatieven en met als doel om activiteiten in de wijk te ontplooien maar die uiteindelijk breder bekend zijn geworden. We zagen met name ook veel financiële oplossingen; hoe krijg je iets voor elkaar.

Meer geloof in wat transformatie kan opleveren

Hilde vervolgt: “Nu is transformatie meer gevestigd en dat is ook terug te zien in de programma’s. Er komen meer mooie projecten en grotere projecten tot stand. Neem bijvoorbeeld Park Hoog Oostduin (winnaar Transformatie) in Den Haag, met luxe woningen. Daaraan zie je ook dat er meer geloof is in wat transformatie kan opleveren. Dat men het aandurft om ook met dat soort functies voor het hogere segment aan de slag te gaan. Het begint met pionieren en als dat geslaagd is, wordt er ook ontwikkeld voor mensen met meer geld. Dat is denk ik een natuurlijk proces. Tegelijkertijd zit daar ook een keerzijde aan, dat het sociaal maatschappelijke aspect wat uit het oog kan raken.

Er zijn in het verleden wel veel mooi sociaal maatschappelijke transformaties geweest, ook op goede locaties. Je zou kunnen zeggen dat de locaties die dit jaar zijn aangepakt, ook wat meer gevestigd zijn. Het is wel jammer dat er toch te weinig ruimte lijkt te zijn voor dit soort ontwikkelingen. Maar misschien heeft vooral ook te maken met de fase waarin we economisch verkeren.” Juul beaamt dit: “Dit is ook wat de jury tijdens de locatiebezoeken meerdere keren heeft benoemd. Als het economisch goed gaat, is er minder creativiteit nodig om het voor elkaar te boksen.”

Aandacht voor menselijke factoren

Juul zag in de opdracht een mooie kans om zich helemaal onder te dompelen in de transformatieprojecten. Juul: “Ik heb mijn afstudeeropdracht en dit onderzoek ook aan elkaar gekoppeld. Mijn scriptie gaat over succesvol herbestemmen en hoe de complexititeit van herbestemmingsproces te verlagen aan de hand van succesfactoren. Daarvoor heb ik drie NRP Gulden Feniks casussen gebruikt, daar een lijst van succesfactoren uit gedestilleerd en die geplaatst in een soort basis herbestemmingsproces. Wat daarin vooral naar voren kwam, waren vooral de menselijke factoren zoals bijvoorbeeld doorzettingsvermogen, betrekken van de eindgebruiker en mensen mee laten praten en denken. Wat ook duidelijk naar voren kwam, was dat de eerste paar stappen in zo’n herbestemmingsproces, wanneer het plan nog heel breed en ongedefinieerd is, eigenlijk het meest complex zijn. Dan is het juist belangrijk om mensen erbij te betrekken en aandacht aan de menselijke factoren te besteden.”

Hilde:” Het bewustzijn dat dit een belangrijk thema is, is er zeker. Maar daarmee ben je er nog niet. Het probleem is natuurlijk of je dit soort lessen kunt overbrengen aan mensen die aan dit vak beginnen. Kunnen zij dit overnemen zonder het zelf ervaren te hebben? Uitleggen lukt vaak wel, maar of diegene er daadwerkelijk zelf toe in staat is, is een tweede. Daar heb je ervaring voor nodig.

Duurzaamheid vanzelfsprekend uitgangspunt

Het meest verrassende van het onderzoek vond Juul eigenlijk de kleinere lessen. “Wat ik bijvoorbeeld wel opvallend vond is dat de jury eigenlijk nauwelijks naar duurzaamheid keek. Duurzaamheid werd meer beschouwd als een gegeven en niet iets waar nog heel erg op getoetst werd. Terwijl dat in mijn studie juist een van de onderwerpen is die vaak naar voren komt. Het toont naar mijn idee aan dat het normaal is geworden om een goed energetisch en duurzaam gebouw op te leveren.

Hilde: “Dat klopt ook met de ontwikkeling. Vijf jaar geleden ging het vooral over: hoe krijg je het project überhaupt hoe voor elkaar. Kwalitatief steken projecten nu veel beter in elkaar. Maar nog steeds is de verwachting dat we daar verder in gaan, bijvoorbeeld om gebouwen ook circulair te maken. Ik hoop dat dat de volgende stap is, want deze projecten zitten er nu nog niet tussen. Juul: “Misschien heb je daar juist een economische crisis voor nodig.”

Circulair is de volgende stap

Hilde: “We zien wel de eerste paar kleine oefeningen; ontwikkelaars die circulair werken, kleine verbouwingen, nieuwbouwpaviljoens en projecten die gedeeltelijk circulair zijn. Maar circulariteit is nog niet verder uitgewerkt in een compleet transformatie- of renovatieproject. We hopen dit in de 2021 wel te zien. En daarnaast zijn we erg benieuwd of er nog mooie, nieuwe mogelijkheden in de stad zijn. Bijvoorbeeld de binnensteden of het stedelijk randgebied. Daarbij sluit ik eigenlijk aan bij de woorden van Geurt tijdens de uitreiking van de NRP Gulden Feniks 2020: “Er valt nog veel te bereiken. Het is glas is halfvol. De projecten worden steeds integraler en we zoeken vooral naar sublimatie, net dat beetje extra. Dan maak je een kans om genomineerd te worden.

We kijken nu al uit naar alle inzendingen voor de NRP Gulde Feniks 2021!“

Lees hier het onderzoek naar de NRP Gulden Feniks 2020.