Transformatie Julianadorp: samenwerken in nieuwe coalities en de essentiële waarde van publieke ruimte

Met de deelname aan de landelijke prijsvraag Panorama Lokaal - een ontwerpprijsvraag om wijken aan de rand van de stad klaar te maken voor de toekomst - kreeg deze cultuur van samenwerken een versnelling. Onder leiding van het College van Rijksadviseurs vormden de gemeente, een zorgorganisatie, woningcorporatie en stichting ONS (een samenwerkingsverband van 11 lokale sport- en cultuurverenigingen) een krachtige lokale coalitie. De coalitie formuleerde samen de ontwerpvraag om van Julianadorp een toekomstbestendig dorp te maken. Met deze ontwerpvraag zijn drie multidisciplinaire teams  aan de slag gegaan.

"De samenwerking in deze coalitie was het resultaat van een gezamenlijk gevoelde urgentie en een houding van vertrouwen”, zegt Willem Stam. De winnende visie van FABRICations en Mandaworks legde de basis om een intentieverklaring te tekenen en de eerste stappen te zetten op weg naar een toekomstbestendig Julianadorp.

Een cultuur van samenwerken, gezamenlijke urgentie en vertrouwen: het zijn mooie, veelbelovende woorden, maar wat betekenen deze in de praktijk? Hoe vorm je deze ‘coalitions of the willing’, hoe verbind je ze aan elkaar en hoe borg je op langere termijn deze samenwerking? En wat kunnen we van deze aanpak leren voor onze eigen organisaties en projecten? We gaan tijdens de eerste aflevering van 'Innovaties in de schijnwerpers' in gesprek met de gemeente, die hierin de regierol pakt en met stichting ONS – Ontspanning, Natuurbeleving en Sport - die met een achterban van 9000 leden (de helft van het dorp) een belangrijke partner is.

Daarnaast zal Olv Klijn, partner bij FABRICations, zijn visie op een toekomstbestendig Julianadorp presenteren. Met hem gaan we in gesprek over de waarde van publieke ruimte, die essentieel is gebleken in deze coronatijd. Welke rol speelt de openbare ruimte voor de toekomstbestendigheid van het dorp? En wat vraagt het van de samenwerking tussen de partijen?

De casus: een toekomstbestendig Julianadorp

De kern van de opgave voor de ontwerpprijsvraag lag in de herinrichting van het openbare gebied dat in de loop van de tijd versnipperd en sleets was geworden. Julianadorp bestaat voor een groot deel uit bloemkoolwijken. In het ontwerp ervan stond ontmoeten centraal, was de auto te gast en kregen fietser en voetganger ruim baan. Die sociale idealen staan onder druk. Ondanks de onmiskenbare identiteit van de trotse dorpers en een sterk verenigingsleven, draagt de openbare ruimte in het dorp op veel plekken niet bij aan sociale cohesie. Multidisciplinaire ontwerpteams werden uitgedaagd om van Julianadorp weer een logisch en samenhangend geheel te maken. En tegelijkertijd voorbereid te zijn op de nog grotere uitdagingen van klimaatbestendigheid, energie, waterbeheer en biodiversiteit.

De Gouden Zoomen van ONS Julianadorp

Het winnende plan van Fabrications gebruikt de metafoor van de Japanse Kintsukuroi techniek, de kunst van het repareren van gebroken keramiek met goud, vanuit de overtuiging dat de sporen van breuk en herstel bijdragen aan de schoonheid van een voorwerp. De breuken tussen de verschillende onderdelen worden getransformeerd tot bijzondere openbare ruimte waarin klimaat, water, energie en biodiversiteit leidend zijn. In plaats van door het dorp verspreidde sportplekken wordt hier gebouwd aan een “open sportpark” als onderdeel van de publieke ruimte, met functiemenging, ontmoeting, integratie als leidende principes. Het plan biedt een lange termijn visie op het dorp en is door de gemeenschap omarmt.

Lees meer over het winnende plan op Panorama Lokaal.

Neem deel aan de eerste aflevering van 'Innovaties in de spotlight' op 30 maart.