Transformatie Ru Paré school verdient navolging

RU PARÉ COMMUNITY

'Maarschappelijke meerwaarde in iedere vezel'

Begin 2000 stond de Ru Paréschool symbool voor de problemen in de Amsterdamse wijk Slotervaart. Nu is Ru Paré getransformeerd tot de huiskamer van de wijk en biedt het onderdak aan een bijzonder intercultureel en maatschappelijk experiment. Het verleggen van de entree naar de gymzaal, zodat deze als foyer kon dienen, was een rigoureuze en ruimtelijke meesterzet. In een kwetsbare wijk is een leegstand gebouw prachtig getransformeerd naar een veilige ontmoetingsplek. Daarmee is Amsterdam-Slotervaart een sociaal-maatschappelijke parel rijker.

Ru Paré won dit jaar de NRP Gulden Feniks in de categorie Low Budget High Impact.

De doelstelling van de Ru Paré Community is om in een kwetsbare wijk een plek te creëren waar bewoners elkaar verder helpen. Dat is gelukt: het getransformeerde schoolgebouw faciliteert nu ontmoetingen tussen mensen en organisaties, die door het concept van 'wederkerigheid' van elkaars kracht profiteren.

Procesgerichte aanpak

In zijn nieuwe hoedanigheid biedt Ru Paré onderdak aan bewonersorganisaties en kleine bedrijven en vervult het een zorgfunctie voor de wijk. Voor het echter zover was, diende het 'lelijke eendje' tot een inspirerende plek voor de bewoners van Slotervaart getransformeerd te worden. De focus lag daarbij op het proces en niet op de uitkomst. Door middel van diverse workshops werd het ruimtelijk potentieel van het gebouw onderzocht en vertaald naar een ontwerp. In de uitvoering werd gezocht naar een manier om de grote ambities binnen het bescheiden budget te realiseren. Met studenten van de Hogeschool van Amsterdam werden materialen geïnventariseerd uit nabijgelegen sloopflats van corporatie Eigen Haard om die vervolgens in het bouwproject toe te passen.

Ruimtelijke meesterzet

Door zijn vele klaslokalen leende de school zich ruimtelijk zeer goed voor het huisvesten van verschillende organisaties. De gymzaal was echter een ander verhaal: met meer dan tien procent van de totale vloeroppervlakte vertegenwoordigde deze ruimte een risico voor de fragiele exploitatie van het project. Het verleggen van de entree naar de gymzaal was een rigoureuze en tegelijk kostenbesparende ingreep én ruimtelijke een geniale vondst voor de herstructurering van het gebouw. De voorheen introverte gymzaal is opengewerkt door de toevoeging van dubbelhoge overheaddeuren. Met één druk op de knop verandert de gymzaal van een ruime foyer in een open interieur.

Door deze transformatie zijn meerdere ambities gerealiseerd: de exploitatie is versterkt, doordat er meer ruimte is vrijgekomen die kleinschalig en eenvoudig te verhuren is. Door de lastig te verhuren gymzaal in te zetten als foyer is niet alleen een publieke ruimte toegevoegd, maar ook de toegankelijkheid en zichtbaarheid van het gebouw verbeterd. Doordat de gymzaal zich aan de zuidzijde bevindt, werd het mogelijk om het zonnige schoolplein te transformeren tot een functionerend publiek plein. Een deel van de verbouwing is voltooid met behulp van leerwerktrajecten, wat zestig nieuwe arbeidsplaatsen voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt betekende.

Vrijwillige wederkerigheid

Bewoners krijgen in Ru Paré computerles, belastingadvies of taalcursussen in ruil voor werk voor de gemeenschap. Het principe van vrijwillige wederkerigheid ligt hieraan ten grondslag. Zestig procent van de mensen die hulp ontvangen doen ook iets terug, met als resultaat dat Ru Paré beschikt over een groeiende groep vrijwilligers. Lokale bedrijven haken aan en in het gebouw helpen buurtbewoners elkaar met 'Hulp in de Buurt'. Er wordt gekookt, schoongemaakt en bezoekers worden verwelkomd. Dit wordt gerealiseerd zonder subsidie en met grote inzet vanuit de wijk. De maatschappelijke economische meerwaarde van 'Hulp in de Buurt' wordt geschat op 450.000 euro op jaarbasis.

Rijk programma voor minder bedeelden

Naast reguliere huurders als Lijn5 (jeugdhulpverlening), Samen Doen en het Nederlands Migratieinstituut, worden verschillende evenementen georganiseerd om minder bedeelde Amsterdammers verder te helpen. In het 'theaterrestaurant' worden maaltijden geboden uit alle windstreken, er worden 'Exodus Evenings' georganiseerd om vluchtelingen een warm welkom te bieden, en 'Kantlijn' biedt een literair programma voor dak- en thuislozen. De jury van de NRP Gulden Feniks was dan ook unaniem in het toekennen van de extra prijs Low budget, High impact aan de Ru Paré Community: een project dat in al zijn facetten navolging verdient.

Inzender: BETA office for architecture and the city

Mede-inzenders: Plan B (Elisabeth Boersma), LEBO, Stichting Samenwonen Samenleven, De Buurtzaak, Kantlijn, Exodus Evenings, Huibers Constructiedvies, Oranje, Eigen Haard, Hogeschool van Amsterdam