Winnaars Gulden Feniks 2025 bekend

Foto: Marcel Krijgsman

De Nederlandsche Bank in Amsterdam, De Meelfabriek in Leiden en Kantoor Vol Afval in Katwijk hebben dit jaar de NRP Gulden Feniks gewonnen. Zij wonnen deze prijs met hun voorbeeldstellende project op het gebied van renovatie en transformatie. De wildcard ging dit jaar naar Witte Panden in Rotterdam.

De NRP Gulden Feniks is dé nationale prijs voor renovatie en transformatie van de gebouwde omgeving. Successen en inzichten worden hierbij gedeeld; de Gulden Feniks is een prijs om van te leren. In 2025 werden er 58 projecten ingezonden.

Winnaar – De Nederlandsche Bank

Tot 2024 werd in De Nederlandsche Bank aan het Frederiksplein in Amsterdam een deel van de Nederlandse goud- en bankbiljettenvoorraad bewaard. Uit veiligheidsoogpunt was dit gebouw daarom voor het publiek hermetisch gesloten. De Nederlandsche Bank greep de gelegenheid van de verhuizing van de goud- en geldvoorraad aan om haar kantoor deels open te stellen voor publiek. De bank volgt dus niet de trend om publieke ruimtes steeds meer af te schermen en af te sluiten. Een stoer besluit en een zegen voor de stad, aldus de jury. Want hiermee krijgt Amsterdam er een aantrekkelijke publieke ruimte van formaat bij.

De Bank laat haar motto ‘de verbinding met de maatschappij aangaan’ voorbeeldig landen in het programma en ontwerp. Op de begane grond is een binnenstraat gemaakt met een café, tafels om aan te werken en te socializen en een kunstcollectie. Er zijn zelfs kluisjes gemaakt waar dak-en thuislozen gebruik van kunnen maken. De manier waarop Mecanoo Architecten samen met adviseurs ambities vertaald heeft naar ontwerp en programma heeft goed uitgepakt, oordeelt de jury. Bovendien is er sprake van een zorgvuldige omgang met het bestaande erfgoed. Met deze integere aanpak toont Mecanoo haar vakmanschap.

Winnaar – De Meelfabriek

De jury was unaniem in haar oordeel om De Meelfabriek als een van de winnaars aan te wijzen. Er is volop lof voor de manier waarop de eigenaar van het terrein, Ab van der Wiel, met zijn eigendom is omgegaan. Maar liefst 37 jaar lang heeft hij gewerkt aan dit project. Gedurende die periode hield hij steeds een strakke koers. Hij wilde deze plek goed laten functioneren als onderdeel van de stad en met aandacht voor het versterken van de eigen identiteit. Een goed voorbeeld daarvan is het bewust openhouden van de plinten voor veel publiek of gedeeld programma.

Het vakmanschap van de architectuur is zichtbaar tot in de details, vindt de jury. Zo valt bijvoorbeeld de zorgvuldige restauratie van originele stalen kozijnen in bestaande gebouwen op. De architecten van Studio Akkerhuis stellen zich niettemin bescheiden op. Ze zijn trots op het resultaat, maar presenteren het nadrukkelijk als teamwerk. In dit project is ook volop samengewerkt met de wereld buiten het ontwikkelteam. Deze mate van excelleren door samenwerken plús een eigenaar die weet wat hij wil, levert een project op waar de stad Leiden reuzetrots op mag zijn.

Winnaar – Kantoor Vol Afval

‘Now we’re talking!’ aldus de jury over Kantoor Vol Afval in Katwijk. Dit project biedt methodisch belangrijke lessen hoe de verduurzaming van de bouw aan te pakken. Het Rijksvastgoedbedrijf beschikt zelf over een flinke hoeveelheid vastgoed dat nu of in de toekomst gerenoveerd of getransformeerd dient te worden. De geleerde lessen van Katwijk komen dan van pas. Daarnaast doet goed voorbeeld goed volgen.

De jury vindt het erg inspirerend hoe het projectteam in staat is geweest een hele keten aan elkaar te knopen. De architecten zijn erin geslaagd alle onderdelen tot een geheel te maken. Ze maakten een aantal slimme keuzes, waardoor het resultaat er bovendien acceptabeler uitziet dan veel circulaire projecten tot nu toe. Kantoor Vol Afval heeft een heel eigen en sterke esthetiek. De jury benadrukt hoe belangrijk dat is. Want daarmee worden circulair aangepakte gebouwen voor een brede doelgroep – ook de niet-koplopers – acceptabel en aantrekkelijk.

Wildcard – Witte Panden

Dit project laat de maatschappelijke betekenis zien van zorgvuldige renovatie van woningbouw uit de jaren ’80. Door de nauwkeurige uitwerking van de opgave blijven de jaren ’80 in sfeer zichtbaar in Rotterdam-Noord. Dat is belangrijk, want daarmee blijft de wijk voor bewoners herkenbaar.

Met haar keuze dit project de Wildcard te gunnen onderstreept de jury ook het belang van de inzet van vakmanschap van ontwerpers. Er is gewerkt met een team van goede architecten. Hun keuze om samen te werken en een toolbox te maken voor een gezamenlijke aanpak heeft goed uitgepakt. Daardoor is daadwerkelijk een familie van gebouwen ontstaan. De architecten beschikten ook over de expertise om na te denken over duurzaam materiaalgebruik.

De NRP Gulden Feniks: een integrale prijs

De Gulden Feniks is een integrale prijs. De jury nomineerde projecten aan de hand van vijf criteria: duurzaamheid, maatschappelijke waardecreatie, sublimatie, innovatie, economische waardecreatie en synergie door samenwerking. Daar waar de integrale aanpak succesvol is geweest, toont zich dat in de resultaten.

Deze editie bleek maar weer eens te meer dat goed opdrachtgeverschap vaak de sleutel is naar projecten die uitblinken in kwaliteit. Hoe zijn bijvoorbeeld tenders georganiseerd? Op welke waarden wordt gestuurd bij de beoordeling ervan? Wie krijgt in welke fase welke rol en is er wel een goede dialoog geborgd tussen alle betrokken partijen? Daarnaast vielen de inzendingen op waarbij initiatiefnemers, gemeenteambtenaren of ontwerpers een hele lange adem hadden.

Inzendingen die voldoen aan de voorwaarden van de prijs werden beoordeeld door een vakkundige jury met verschillende achtergronden. Tenslotte wees de jury vier winnaars aan.

De jury bestaat uit:

• Voorzitter Geurt van Randeraat (directeur SITE urban development)
• Bess Blomjous (Studio Bess)
• Sabine Renders (strategisch gebiedsontwikkelaar Provincie Noord-Holland)
• Jaap Wiedenhoff (partner ingenieursbureau ABT)
• Dirk Baalman (bouwkundige en architectuurhistoricus)
• Ninke Happel (directeur Happel Cornelisse Verhoeven)
• Sebastiaan Vork (winnaar NRP Masterprijs 2024)