Zoektocht naar creatieve koppelkansen voor karakteristieke bebouwing in gaswinningsgebied

VERSLAG NRP DUMO

‘Innovatieve verduurzaming van Gronings cultureel erfgoed’
Zoektocht naar creatieve koppelkansen voor
karakteristieke bebouwing in gaswinningsgebied
19 april 2018 13:30 uur – 17:30 uur

De gevolgen voor gebouwen van de gaswinning in Groningen zijn vrijwel wekelijks in het nieuws. In het kwetsbare gebied bevindt zich ook aanzienlijk veel bijzonder cultureel erfgoed, waaronder maar liefst circa 1.500 rijksmonumenten en vele beeldbepalende panden. Dit erfgoed is onderdeel van onze Nederlandse cultuur en identiteit. Naast veiligheid behoren leefbaarheid, duurzaamheid en identiteit ook tot de grote opgaven in het gebied. Gezien de huidige ontwikkelingen biedt het bovendien bij uitstek een gelegenheid om op zoek te gaan naar creatieve koppelkansen om de karakteristieke bebouwing te verduurzamen en herbestemmingsmogelijkheden in kaart te brengen. Verduurzamen heeft dan betrekking op zowel energiebesparing als maatschappelijke verankering. Erfgoed vormt een bijzondere categorie binnen de gehele opgave in het gaswinningsgebied, waarvoor geen standaardoplossingen bestaan.

NRP DUMO levert in 2018 met uw hulp een bijdrage aan invulling van deze aanpak voor cultureel erfgoed in het gaswinningsgebied. Met als doel om bewustzijn van de omvang en de betekenis van de opgave te creëren, kennisdeling te faciliteren en de urgentie van de problematiek op de politieke agenda te krijgen. Tijdens een inspirerende kick-offsessie op 19 april gingen keyspelersin het gebied in op verschillende thematieken zijnde het seismische, cultuurhistorische, maatschappelijke, duurzaamheids en energieperspectief.

Moderator: Bob Wind (Mott MacDonald)

Aangezien de aardbevingen de aanleiding zijn tot de versterkings- en schadenherstelopgaven, wordt het programma vanuit het seismisch perspectief gestart door Rudi Roijakkers (ABT). Na een korte inleiding op de ‘bijzondere’ aard van de Groningse aardbevingen, is de boodschap dat deze aanleiding als kans gezien moet worden. Kans om tegelijkertijd de gebouwde voorraad, evenals de karakteristieke gebouwde voorraad, te verduurzamen en zo te voldoen aan de geformuleerde doelstellingen voor energietransitie. Hierbij is een multidisciplinaire/integrale aanpak van groot belang waarin veiligheid, duurzaamheid, cultuurhistorie, energietransitie, leefbaarheid en financiëngewogen worden.

Herman Waterbolk (Monumentencommissie Groningen) ging vanuit het cultuurhistorisch perspectief in op het unieke DNA van Groningen en de zorgen die er bestaan omtrent het verdwijnen ervan. Een DNA waarbij landschap en bebouwing nauw met elkaar verweven zijn. De projecten die langskomen bij de Monumentencommissie laten zien, dat bij karakteristieke gebouwen echt maatwerk geboden is – elk object is uniek. Bovendien vraagt de complexe opgave veel van de eigenaren zelf. Herman eindigde met het pleidooi om ook ruimte te hebben voor de collectieve belangen om de ensemblewaarden van het unieke DNA te behouden.

Het maatschappelijk perspectief stond centraal in de presentatie van Annemarie de Groot (Libau). Het gaat om leefbaarheid voor de bewoners van Groningen wat inhoudt, dat het niet om een technische, maar een menselijke aanpak gaat. We hebben te maken met mensen met allerlei vragen en individuele kwesties, dat blijkt ook uit de vele verschillende vragen die bij het Erfgoedloket binnenkomen. Dit loket is het centrale informatiepunt voor alle eigenaren en bewoners van erfgoed in het aardbevingsgebied in Groningen.

Annelies Lely (Dijkoraad) pleitte voor de mogelijkheid voor Groningen om een voorbeeldregio/kansregio te worden – een voorbeeld hoe erfgoed op een verantwoorde en innovatieve manier verduurzaamd kan worden. Dus grijp de koppelkans in Groningen om het erfgoed niet alleen te versterken, te onderhouden, maar ook gelijk te verduurzamen. Hiervoor is een integrale aanpak nodig door het erfgoed vooraf goed te inventariseren (trias energetica, cultuurhistorisch, functie, bouwkundig en installatietechnisch). Om dit goed te kunnen doen is een integrale aanpak nodig.

Als laatste bekeek Nico Büskens (Liandon) de opgave in Groningen vanuit een energieperspectief met daarbij aandacht voor het collectief. Kijk naar de mogelijkheden die er zijn voor het verduurzamen van monumenten door naar de omgeving te kijken waarin ze staan. Winst is te behalen door te verbinden op diverse schaalniveaus. Zorg dat het energieconcept kloppend is bij de opgave, het technisch mogelijk is, financieel rendabel, er sociaal draagvlak voor is en het beheer infra onafhankelijk is.

Concluderend: de animo om vanuit NRP een bijdrage te leveren is zeker aanwezig. Met name op het vlak van koppelkansen voor innovatieve technieken/oplossingen bij karakteristieke panden. De themagroep DUMO zal met een kleine groep van experts werken aan een programma voor 2018.

Download hieronder de verschillende presentaties.

"annelies_lely_dijkoraad.pdf"

"annemarie_de_groot_libau.pdf"

"nico-buskens"

"rudi-roijakkers"

"herman-waterbolk"