Berlage Lyceum 

Hoe renoveer je een monumentaal schoolgebouw dat een belangrijk onderdeel is van Plan Zuid, op zo’n manier dat het een plek wordt voor vooruitstrevend en vernieuwend onderwijs? Dat was dé uitdaging bij het Berlage Lyceum.

Het oorspronkelijke complex is prachtig – twee spiegelsymmetrische gebouwen die een klassiek voorbeeld zijn van de Amsterdamse School, in kenmerkende gele baksteen en met beeldhouwwerken van Hildo Krop, op een sleutelplek binnen het wereldberoemde stedenbouwkundige plan van H.P. Berlage.

Maar allebei de gebouwen waren ook al 100 jaar in gebruik als middelbare school, en dat was te zien: het complex oogde sleets, veel oorspronkelijke details en kleuren waren niet langer zichtbaar, en veel ruimtes waren dichtgezet. Ook waren de bestaande ruimtes niet meer geschikt voor het onderwijs van nu. Iedere ingreep moest daarbij met zorg worden afgewogen en getoetst, omdat de twee gebouwen samen een Rijksmonument zijn.

Het renovatieontwerp gebruikt de Amsterdamse School-architectuur als uitgangspunt om een eigentijdse leeromgeving te creëren, met respect voor het Rijksmonument. De school is zoveel mogelijk in haar oude glorie hersteld, terwijl er tegelijkertijd slim gebruik is gemaakt van latere ingrepen om het complex weer up-to-date te krijgen. Er is daarbij niet alleen gelet op ‘originaliteit’ maar ook op duurzaamheid en circulariteit; door een stapeling van ingrepen heeft het monument een energielabel A+++ en is het BENG, terwijl ook zoveel mogelijk materialen zijn hergebruikt.

Omdat het complex uit twee delen bestaat, – gebouw A en gebouw B – wordt de renovatie in twee fases uitgevoerd. Gebouw B is in december 2024 als eerste opgeleverd, gebouw A volgt medio 2026; omdat gebouw B exemplarisch is voor de gehele renovatie, hebben we besloten om het complex dit jaar al in te sturen voor de Gulden Feniks. Gebouw B laat zien wat er mogelijk is, terwijl in gebouw A nog duidelijk is welke problemen er spelen.

Opdrachtgever
Esprit Scholen

Ontwerper
Atelier PRO architekten

Overige betrokkenen
Adviseur akoestiek, duurzaamheid, brandveiligheid en bouwfysica: Merosch, Installatie adviseur: Merosch
Adviseur constructies: Strackee, Kostendeskundige: Vaecon, Projectmanager: BOA Advies, Directievoering: Valtos, Bouwkundig aannemer: Salverda Bouw, Aannemer Electrotechniek: SDR, Aannemer Werkbouwtechniek: Breman Utiliteit, Interieurbouwer: Hoogendoorn 1961, Leverancier/fabrikant losse inrichting: Eromes Marko, Kunstenaar wandschildering: Olphaert den Otter, Selectie en begeleiding kunstopdracht: Kunst en Bedrijf – Gabi Prechtl