Stationspostgebouw
Projectomschrijving
Als start van de gebiedsontwikkeling HS Kwartier hebben LIFE en SENS real estate het Stationspostgebouw herontwikkeld. Samen met KCAP zijn SENS en LIFE, door het toevoegen van extra vloeren en het creëren van een groot atrium erin geslaagd nieuw leven in dit gebouw te blazen. Kraaijvanger was aangesteld als interieurarchitect namens PostNL. De komst van PostNL naar het HS Kwartier toont de potentie van de plek aan en zal als katalysator fungeren van de gebiedsontwikkeling. In totaal is ca. 200.000 m2 aan multifunctioneel programma geprogrammeerd staat.
Het Stationspostgebouw is het meest duurzame Rijksmonument van Nederland en heeft het BREEAM-NL In Use Excellent certificaat behaald. Er is een dubbele smart gevel met respect voor de monumentale waarde gecreëerd. Er is een WKO-systeem aangelegd en er zijn circulaire materialen gebruikt. Daarnaast is geïnvesteerd in een hoogwaardige groene tuin met grote bomen en infiltratiekratten. Hiermee heeft het ontwerp de toon gezet voor de vergroening van de gehele Waldorpstraat. Naast een duurzaam gebouw is het een heel gezond gebouw. Een Well Gold certificaat is recentelijk aangevraagd
Door het creëren van het grote atrium worden de dikke vloeren nog beter ervaren en het monument zichtbaar. De oude dakramen zijn weer heropend waardoor het zonlicht weer door het gebouw schijnt en je vanaf de begane grond naar de blauwe lucht kunt kijken. Rondom het atrium zijn de ontmoetingsplekken gepositioneerd. Dit zorgt voor de juiste afwisseling tussen goede focusplekken, vergaderfaciliteiten (Post-Covid stijl) en een fijne plek om elkaar te ontmoeten.
Energiek, bruisend in een uniek stukje Den Haag. Een plek waar verschillende mensen elkaar ontmoeten, verblijven maar vooral elkaar inspireren. De omgeving inspireert en zet aan tot interactie, een plek waar nieuwe ideeën ontstaan. Het is de katalysator van de gebiedsontwikkeling HS Kwartier en de Laakhavens. Een project waar wij trots op zijn.
Juryoordeel
Het Stationspostgebouw in Den Haag, gebouwd in 1949, doet in 2023 opnieuw dienst als postgebouw. Het meest logische programma voor dit Rijksmonument, zou je zeggen. Toch heeft het pand een grondige renovatie ondergaan om gebruiksklaar te zijn voor haar oude, nieuwe gebruiker PostNL. Het werk van het postbedrijf is in de loop der jaren behoorlijk veranderd en de eisen die zij aan het te renoveren gebouw stelde waren dan ook niet talrijk.
Oorspronkelijke structuur aangepast aan nieuwe eisen
Er is in deze tijd geen noodzaak meer om zware postsorteermachines te huisvesten, of behoefte aan laad- en losplekken verbonden met het spoor. Er moesten bureaus komen, flexplekken, vergaderkamers, open ruimte en licht. De jury heeft bewondering voor de technische ingrepen die de architect heeft uitgevoerd om de oorspronkelijke structuur van het gebouw aan te passen aan deze nieuwe eisen. Door de verdiepingshoogte en sterke constructie was het mogelijk de vloeren open te breken en om tussenverdiepingen te creëren. De aanpassingen in de bestaande constructie hadden invloed op de stabiliteit. Een grote uitdaging aangezien het gebouw gefundeerd is op een plaat.
“Het gebouw is gerenoveerd met hoge duurzaamheidseisen. Een grote en prijzige uitdaging in monumentale panden”
De ruimte tussen behoud en verandering
De keuze voor het toevoegen van nieuwe vloeren en daarmee het creëren van extra vierkante meters kan de jury ook vanuit de business case van de ontwikkelaar goed volgen. De jury heeft veel waardering voor de stap die de projectontwikkelaar heeft genomen om het Stationspostgebouw te kopen en te renoveren. Dit zet qua programma en ambitie direct een standaard voor de gebiedsontwikkeling die hier is voorzien. Het renoveren van een Rijksmonument is een uitdagend traject waarbij je als ontwerper en ontwikkelaar aanhoudend moet bewegen in de ruimte die er is tussen behoud en verandering. Behalve creativiteit van de ontwerper vraagt het ook om een ontwikkelaar die flexibel te werk gaat en mee kan bewegen in de keuzes die steeds (opnieuw) gemaakt moeten worden. De jury is positief dat ook commerciële ontwikkelaars bereid zijn op deze manier (financieel) risico te dragen.
“De jury heeft waardering voor de rol die de gebruiker heeft gespeeld door de renovatie te behandelen als nieuwbouw”
Leren van de renovatie van (rijks)monumentale gebouwen
Het gebouw is gerenoveerd met hoge duurzaamheidseisen. Een grote en prijzige uitdaging in monumentale panden. De jury heeft waardering voor de rol die de gebruiker daarbij heeft gespeeld door de renovatie “te behandelen als nieuwbouw”.
De jury blijft nog wat nadenken over een aantal gemaakte ontwerpkeuzes. Hoewel ze de keuze voor het rigoureus uitnemen van vloeren om vervolgens vloeren toe te voegen kan volgen vanuit oogpunt van techniek en gebruik, vindt ze het tegelijkertijd zonde dat niet meer gedaan is met de herkenbare onderdelen van het Rijksmonument. Zoals de dubbele hoogte van de verdiepingen, die in haar ogen de eigenheid van het monument bepalen. Toch kan er wel degelijk van de renovatie geleerd worden voor gelijksoortige (rijks)monumentale gebouwen, die door het functionele en dwingende ontwerp niet eenvoudig te transformeren zijn naar eisen en wensen van hedendaagse gebruikers. Het vraagt flinke investeringen om dit soort gebouwen de toekomst in te brengen en het Stationspostgebouw is een voorbeeld van hoe dat kan.
Inzenders
LIFE, KCAP, Kraaijvanger Architects, J.P. van Eesteren, Besix en SENS real estate