Deelnemers NRP Academie krijgen een kijkje achter de schermen en onder het dak
De ochtend van de laatste reguliere dag van de opleiding NRP Academie wordt in de handen gelegd van een alumnus van het jaar ervoor. Dit jaar had Mark Verhagen de eer. Hij is tendermanager bij Hazenberg Bouw/Nico de Bont en werkt ruim 21 jaar bij deze bedrijven. Hij heeft ons uitgenodigd om elkaar te treffen in het Groot Tuighuis in ‘s-Hertogenbosch. Het was de goedheid van de afdeling Erfgoed van gemeente ’s-Hertogenbosch die dit mogelijk maakte in een spannende tijd, namelijk krap een week voor de officiële opening van dit gebouw. Normaal is de ruimte niet voor dergelijke doelen te reserveren, maar dankzij de bijzondere samenwerking tussen Nico de Bont en de igenaar van dit pand, de gemeente, werd voor NRP Academie een uitzondering gemaakt.
Mark presenteerde eerst zichzelf en het bedrijf waar hij voor werkt, hij toont de projecten waar hij trots op is. Hij gaf ons vervolgens een inkijkje in wat de NRP Academie hem heeft opgeleverd. Hij benoemde onder andere dat zijn netwerk is verbreed, dat hij met een andere bril naar opgaven heeft leren kijken met inzicht in de belangen van anderen. Daarnaast heeft hij inspiratie en ideeën opgedaan om onderscheidend te blijven in de richting van zijn klanten. Hij is trots op het project Groot Tuighuis en heeft ons daarom hier uitgenodigd.
Nico de Bont heeft via een niet openbare aanbesteding met voorselectie het project binnen gehaald. De gunning vond plaats op basis van de beste prijs-kwaliteitverhouding waarbij de prijs voor 30% en kwaliteit voor 70% meetelde. Het project was reeds door de gemeente uitgewerkt tot een definitief ontwerp. Mark is als tendermanager vooral betrokken bij het begin van het proces. Veel energie is gestoken in het leggen van een goed fundament voor de samenwerking en hij neemt de cursisten mee hoe dat zijn vorm heeft gekregen in een zogenaamde samenwerkkaart.
Het Groot Tuighuis staat ook bekend als de Oude Sint Jacobskerk in ’s-Hertogenbosch. Van oorsprong was dit een katholieke kerk, maar het heeft veel verschillende transformaties ondergaan vanaf de bouw in 1430. Toen was het een kapel met een herberg, als rustplaats voor de pelgrims op weg naar Santiago de Compostella. Het werd vergroot tot een driebeukige kapel met een koor. In 1529 werd het een parochiale kerk. In 1629, tijdens de Tachtigjarige oorlog, werd de kerk voor protestantse diensten ingezet. Er was toen een koetshuis en een stal bij de kerk. In 1752 veranderde het gebouw in een militair arsenaal waar wapens werden opgeslagen. In de 19e eeuw verkreeg het gebouw zijn huidige naam ‘Groot Tuighuis’. De militaire functie kwam tot een eind in 1924 en vervolgens huisvestte het gebouw het Noord Brabant Museum. Dat betekende een grootscheepse verbouwing aan de binnenzijde en een transformatie van de gevel. Nadat het museum in 1988 verhuisde, werd dit gebouw het hoofdkantoor van de gemeentelijke afdeling Geschiedenis, Archeologie en Monument (BAM). Vanaf 2015 heeft het gebouw gediend als kantoor en depot van de gemeentelijke afdeling monumenten en werd het oorspronkelijke koor onderverhuurd.
De gemeente kwam ruimte tekort voor de afdeling Erfgoed en besloot het hele gebouw hiervoor in te zetten. Dit biedt de kans voor een grote vernieuwingsslag: om het depot en de kennis voor het publiek beschikbaar te maken op een eigentijdse wijze. Tevens de mogelijkheid om het gebouw te verduurzamen. In de uitvraag was de ambitie op energielabel B gezet. Ondanks het feit dat het project tot een definitief ontwerp was uitgewerkt, was er ruimte om in themasessies met het hele team te werken aan alternatieven. Een van deze alternatieven was het leggen van een glazen vloer op de verdieping waardoor de zolder niet mee hoefde te worden verwarmd en toch de relatie tussen de verdiepingen tot stand bleef. Het leverde meer gebruiksruimte op en mede door een andere installatie te kiezen heeft het gebouw nu energielabel A+. De cursisten zijn heel benieuwd hoe tot is gerealiseerd.
Alumnus en collega van Mark, Damie van Vianen, was belast met de uitvoering en neemt ons door het hele gebouw mee. We bekijken de expositie, de werkruimten en het depot en gaan tot onder de kap waar we zien hoe de nieuwe installaties zijn geplaatst en ervaren hoe groot het gebouw eigenlijk is. De glazen vloer blijkt een bijzondere en voor sommigen een spannende ervaring (het is echt hoog boven de begane grond vloer). We leren en zien dat dit project Nico de Bont experimenteerruimte bood voor het toepassen van biobased materialen (met afspraken met lokale boeren) en hergebruik van bestaand materialen uit dit pand in ‘upcycling’ (vloerdelen verwerkt in een baliemeubel). Het project en de lezing van Mark geven ons allemaal energie en het inzicht dat er veel meer kan dan je op voorhand zou denken.
Dat is een mooie opsteker voor het middagprogramma. De cursisten presenteren de casus waar ze aan hebben gewerkt met de opgedane kennis van de drie verdiepende modules, te weten Verbinden, Verduurzamen en Verdienen. De module experts Sandra Schruijer, Nicholas Clarke en Hilde Remøy reflecteren op de verslagen en presentaties van de cursisten. Er is veel bewondering voor de inzichten als je radicaal mag denken en toch terechtkomt bij de realiteit om het waar te maken. ‘Kijk ver en breed’ geeft Nicholas mee. Het maakt duidelijk en dat renovatie en transformatie echt de toekomst hebben.